Szanowni Państwo,
w związku z przystąpieniem naszej szkoły do NPRC oraz pozyskaniem do biblioteki szkolnej książek, audiobooków i e-booków, pragniemy przybliżyć Państwu rolę książki i czytelnictwa w procesie kształtowania dzieci i młodzieży. Ponadto, chcielibyśmy odpowiedzieć na pytanie: czy książka i czytanie mają rację bytu w naszych czasach?
„Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa jaką sobie ludzkość wymyśliła”
Wisława Szymborska
Dyskusja dotycząca przyszłości książki nie zaczęła się wraz z rozpowszechnieniem czytników i Internetu. Według wielu opinii kryzys książki był widoczny wcześniej i jest efektem zmian cywilizacyjnych. Z przeprowadzonych analiz na rynku polskim można zauważyć znaczny spadek czytelnictwa. Tradycyjne działania promocji książek ze strony wydawców i księgarzy nie są wystarczające. Wykazują brak środków i narzędzi dla skutecznego działania na polu rozwoju czytelnictwa. Dlatego rolą współczesnej szkoły jest zwrócenie uwagi na problem czytelnictwa występujący wśród dzieci i młodzieży.
Szanowni Państwo, stajemy się społeczeństwem, które coraz mniej czyta. Fakt ten spowodowany jest dominacją, telewizji i innych mediów elektronicznych zastępujących czytanie. Według ostatnich badań 42% Polaków deklaruje brak zainteresowania książką. Wyniki te są niepokojące, ponieważ człowiek wychowany tylko przez „szklany ekran” funkcjonuje zupełnie inaczej niż ten, który czyta książki. Dlaczego? Czytanie bardzo pozytywnie wpływa na rozwój człowieka.
Czytelnictwo to ważna sfera w życiu dzieci, młodzieży, ludzi dorosłych. Rozwija wrażliwość estetyczną, wpływa na rozwój intelektualny, kształtuje wyobraźnię i postawę twórczą, rozwija życie emocjonalne, ma bardzo duże znaczenie w dziedzinie wychowania społecznego. Nie tylko uczy myślenia, ale również pobudza wyobraźnię. Telewizja nie pozwala na samodzielne myślenie. Wszystko mamy wykreowane: scenerię, mimikę, ton głosu. Niczego nie musimy wyobrażać. Czytając mamy dużo więcej możliwości i swobody. Sami kierujemy akcją, nadajemy wygląd bohaterom. Wszystko wygląda tak, jak zechcemy. Dobra książka porusza i ożywia umysł.
Czytanie kształtuje cierpliwość. Telewizja to bardzo szybki przekaz informacji. W książce, odwracając kartki, stopniowo wchodzimy w narrację. Krok po kroku staramy się zrozumieć treść. Tempo czytania zależy tylko od nas. W każdej chwili możemy wrócić do pewnych kwestii, przemyśleć je, zaznaczyć najistotniejsze fragmenty.
Niestety obserwując współczesne dzieci i młodzież, możemy zaobserwować tendencję spadkową poziomu czytelnictwa. Rozumienie czytanego tekstu przez dzieci i młodzież jest niewystarczające. Widać to przede wszystkim na egzaminach z języka polskiego. Badania naukowe wskazują, że każde dziecko, bez względu na wiek, powinno mieć codzienny kontakt z książką, a obok każdego dziecka powinien być dorosły, który mu poczyta w ciągu dnia lub przed snem. Specjaliści nawołują, aby głośne czytanie w domu, w szkole stało się codzienną, przyjemną rutyną.
Nie ulega wątpliwości, że kontakt z książką dostarcza wiedzy o świecie i ludziach, kształtuje właściwą hierarchię wartości. Należy więc wybierać książki ciekawe i wartościowe, takie, które wzruszają, bawią i przygotowują dzieci i młodzież do dorosłego życia. Najważniejsze jest czytanie systematyczne, i to nie tylko dzieciom, ale także z dziećmi.
Nastolatki są z pewnością dużo bardziej krytyczne, jeśli chodzi o polecane lektury, a książka odgrywa tu nieco inną rolę, która polega na pobudzaniu rozwoju osobowości. Dojrzewający młody człowiek, poszukujący wzorów, budujący swój wizerunek, może znaleźć w literaturze podstawy do samodzielnego konstruowania własnej osobowości.
Dodatkowo, książka może stać się płaszczyzną kontaktu między młodzieżą a dorosłym. Podczas wspólnego czytania o pewnych problemach, sytuacjach, bohaterach, może dojść do współodczuwania, wspólnej zabawy, a nawet do wspólnego rozwiązywania problemów. Książka jest sprzymierzeńcem dorosłych, bo może stanowić pretekst do rozmów, a dyskusje o przeczytanych książkach to najprzyjemniejsze, najciekawsze rozmowy dzieci z rodzicami. Czytanie książek może być łatwym, mądrym, dostępnym sposobem budowania silnej więzi rodzinnej, budowania autorytetu rodzica.
Powinniśmy utwierdzać dzieci w przekonaniu, że czytanie jest mobilizujące, pożądane i mądre – z pewnością przyniesie im dużo pożytku, a korzyści wynikające z czytania pozwolą na osiąganie lepszych wyników w szkole.
Co zatem daje czytanie?
- Buduje mocną więź między dorosłym i dzieckiem.
- Uczy myślenia, pomaga w zrozumieniu ludzi, świata i siebie.
- Niezwykle stymuluje rozwój mózgu, rozwija język i wyobraźnię.
- Uczy wartości moralnych, wpływa na zmianę postaw.
- Kształtuje nawyk czytania na całe życie.
- Chroni przed uzależnieniem od telewizji czy komputera
Czytajmy więc, czytajmy razem, osobno, czytajmy komuś i dla siebie, bo jak powiedział Kornel Makuszyński: „Człowiek więdnie bez dobrej książki, jak więdnie kwiat bez słońca”.
Dziękuję
A. Teda