Wbudowanie kamienia węgielnego rok 1908.

Pierwsza wzmianka o istniejącej szkole parafialnej przy kościele pochodzi z 1641 r. Wspomina się w niej, że "dom szkolny podobnież zrujnowany, wymaga wielkiej naprawy".
20 listopada 1785 r. Barbara z Ponińskich Gembicka, Kasztelanowa, Nakielska, żona Pawła Gembickiego właściciela Margonina założyła szkołę dla sierot wyznaczając 2100 zł. na utrzymanie bakałarza i nagrody dla pilnych uczniów. Bakałarzem był każdorazowo organista.
Około 1820r. na południowym krańcu miasta wybudowano szkołę ewangelicką.
1 września 1898 r. powołano do życia niemiecką szkołę obywatelską dla dziewcząt. W mieście działały wówczas dwie szkoły elementarne, wyznaniowe: dla dzieci wyznania katolickiego - nazywana "szkołą polską" i dla dzieci wyznania ewangelickiego oraz luterańskiego zwana potocznie "szkołą niemiecką".
Na początku XX wieku widocznym znakiem odrodzenia się świadomości narodowej były masowe wystąpienia dzieci polskich w szkole pruskiej. W Margoninie strajk szkolny trwał od 23 października 1906 r. do 2 maja 1907r. (191 dni). Dzieci polskie przestały odpowiadać na lekcjach religii w języku niemieckim żądając utrzymania nauczania religii i śpiewu kościelnego w języku polskim. Z 163 uczniów strajkowały 83 dzieci polskie. Wobec strajkujących zastosowano surowe kary takie jak np. karcer. 

W 1908r. rozpoczęto budowę szkoły przy ulicy Poznańskiej. 
Pierwszy zapis w kronice szkoły w języku polskim pojawił się1 października 1926r. Dokonał go prawdopodobnie pan p. Franciszek Onderka, który objął w tym dniu kierownictwo szkoły po p. Janie Wienke. Za jego kadencji utworzono 29 września 1927 r. jedną Publiczną Szkołę Powszechną z pięcioklasowymi oddziałami katolickimi i dwuklasowymi oddziałami ewangelickimi.
Od 8 marca 1928r. szkoła miała 7-klasowy stopień organizacyjny. 1 listopada 1931 r. po odejściu p. Franciszka Onderki kierownictwo szkoły objął p. Franciszek, Stefan Cegielski, a od 1 sierpnia 1936 r. do wybuchu II wojny światowej p. Walerian Góra. Za jego czasów zainstalowano w szkole pierwszy radioodbiornik co było na ówczesne czasy dużym wydarzeniem.
Okres międzywojenny, to okres po odzyskaniu przez Polskę niepodległości po wielu latach niewoli. Młodzież szkolna i nauczyciele organizowali wówczas wiele imprez o charakterze patriotycznym. Bardzo uroczyście obchodzono każdą kolejną rocznicę istnienia Państwa Polskiego. Jednocześnie dbano o edukację społeczeństwa, czego dowodem było między innymi uruchomienie 1 grudnia 1936 r. z inicjatywy Gminnej Komisji Oświatowej Niedzielnego Uniwersytetu Ludowego.
Zamierzenia i plany dotyczące dalszej edukacji społeczeństwa zniweczył wybuch II wojny światowej.
Po zakończeniu II wojny światowej organizowaniem szkoły zajął się p. Marian Gapiński, który jako pierwszy z nauczycieli powrócił do Margonina z wysiedlenia.

7 marca 1945 r. rozpoczęto zajęcia lekcyjne w szkole. Już 10 kwietnia 1945r. dla młodzieży, która nie mogła ukończyć szkoły powszechnej z powodu okupacji niemieckiej, zostały zorganizowane kursy dla dorosłych z programem siedmioklasowej szkoły powszechnej, a od 1 września 1947 r. wprowadzono obowiązek szkolny do lat 18 dla młodzieży, która nie ukończyła co najmniej 6-klas szkoły powszechnej. Przy szkole został utworzony Państwowy Kurs Oświatowy dla Dorosłych.
Aktywni w działalności na rzecz szkoły byli już wówczas rodzice. Od 3 września 1947 r. działało przy szkole koło Rodzicielskie, a po reorganizacji kół rodzicielskich od 9 kwietnia 1949 r. Komitet Rodzicielski, którego pierwszym przewodniczącym był p. Klemens Janiszewski. Komitet Rodzicielski działa więc już w szkole 53 lata. Służy swą pomocą szkole w dziele edukacji młodzieży.
Powyższe wydarzenia miały miejsce wówczas, gdy kierownikiem szkoły był p. Kazimierz Peche. Za jego kadencji kierowniczej zdołano jesienią 1954 r. zainstalować w szkole centralne ogrzewanie w budynku przy ul. Poznańskiej, a 1 września 1957 r. została utworzona przy szkole Szkoła Przysposobienia Rolniczego, do której uczęszczali uczniowie z rodzin rolniczych. Reaktywowano również w tym czasie konferencje rejonowe, które odbywały się kolejno we wszystkich szkołach rejonu. W latach tych często przerywano zajęcia lekcyjne w szkole z powodu epidemii grupy lub w okresie zimy z powodu silnych mrozów.
W latach 1958 - 1973 przez 15 lat kierownikiem szkoły, a przy końcu swej kadencji Gminnym Dyrektorem Szkół był p. Mieczysław Nowak.
W ciągu tych lat miało miejsce wiele wydarzeń. Między innymi:

  • po raz pierwszy w budynku szkoły zorganizowano kolonie letnie, a później organizowano w okresie letnim półkolonie dla dzieci,
  • powstała Spółdzielnia Uczniowska,
  • uruchomiono w szkole schronisko młodzieżowe,
  • w budynku szkoły przy ul. Kościelnej założono centralne ogrzewanie oraz zainstalowano wodociągi i kanalizację,
  • zakończono budowę domu mieszkalnego dla nauczycieli,
  • 1 września 1965r. wprowadzona została ośmioklasowa szkoła podstawowa,
  • od 22 do 27 lipca 1964r. Margonin uroczyście obchodził 600-lecie swego istnienia

1 stycznia 1973r. zmianie uległa struktura szkół. Powstała Zbiorcza Szkoła Gminna, która funkcjonowała do 31 sierpnia 1984r. Nastąpiły zmiany w sieci szkół na terenie gminy.

Doniosłym wydarzeniem w historii szkoły był dzień 16 lutego 1973 r. W związku z przypadającym w tym roku 500-leciem urodzin M. Kopernika, Rada Pedagogiczna Szkoły postanowiła obrać tego wybitnego uczonego patronem tutejszej szkoły.
Niestety nagła śmierć dyrektora nie pozwoliła mu być obecnym na uroczystości nadania szkole imienia.
Z dniem 1 grudnia 1973 r. dyrektorem szkoły został p. Tadeusz Galasiński długoletni nauczyciel szkoły - jego kadencja trwała 18 lat.
19 maja 1974 r. odbyła się na boisku szkoły przy ul. Poznańskiej uroczystość nadania szkole imienia Mikołaja Kopernika.
Od 2 września 1974 r. został obniżony stopień organizacyjny szkół w Próchnowie i w Zbyszewicach do klas I - IV i stały się one filiami szkoły w Margoninie.
Dzięki inicjatywie i zaangażowaniu ówczesnego Naczelnika Miasta i Gminy Margonin p. Zygmunta Piechockiego, 12 kwietnia 1977 r. zapadła decyzja o budowie nowej szkoły w Margoninie.
1 grudnia 1979 r. w fundamenty budującej się szkoły wmurowano "akt erekcyjny", a 1 września 1983r. nastąpiło oddanie do użytku nowego budynku szkoły. Na placu przed szkołą odbyła się w tym dniu Wojewódzka Inauguracja Roku Szkolnego 1983/84, podczas której nastąpiło wręczenie szkole sztandaru.
Nowa baza lokalowa pozwoliła nauczycielom jeszcze bardziej rozwinąć działalność pozalekcyjną. Członkowie SKKT zaczęli osiągać znaczne sukcesy na szczeblu wojewódzkim i ogólnopolskim, a z biegiem czasu działalność klubu zyskała miano najlepszej w województwie pilskim. Dwukrotnie, w 1984 r. i w 1997 r. z okazji Światowego dnia Turystyki "Piła 97" SKKT i szkoła byli współorganizatorami Wojewódzkich Zlotów Szkolnych Kół PTSM.
Młodzież w nowych warunkach mogła rozwijać swoje uzdolnienia sportowe i osiągała pod kierunkiem nauczycieli wychowania fizycznego znaczące sukcesy na szczeblu wojewódzkim.
W marcu 1987 r. odbył się I Szkolny Festiwal Piosenki Dziecięcej. Obecnie zyskał on rangę festiwalu gminnego. W tym samym czasie uczniowie osiągali sukcesy w wojewódzkim i ogólnopolskim konkursie krasomówczym.
Bogatą tradycję w historii szkoły ma działalność harcerska. Już w roku szkolnym 1957/58 powstały dwie szkolne drużyny harcerskie. Przez wiele lat działał w szkole Szczep Harcerski, a następnie Hufiec ZHP Margonin. Wielu nauczycieli zaangażowanych było w pracy harcerskiej prowadząc drużyny zuchowe i młodszoharcerskie oraz uczestnicząc w harcerskich akcjach letnich, w organizacji obozów harcerskich i kolonii zuchowych.
Przez wiele lat działało w szkole Koło Przyjaciół Harcerstwa.
Od 1991r. zaczęła ukazywać się gazeta szkolna. Obecnie redagowane są i wydawane trzy czasopisma szkolne.
Dzięki pomocy p. Leonarda Sandberga ze Szwecji szkoła otrzymała kilkakrotnie w formie darów meble szkolne, w które wyposażono kilka sal lekcyjnych i służą one młodzieży do dzisiaj.

Od 1992r. młodzież naszej szkoły aktywnie uczestniczyła w wojewódzkich konkursach przedmiotowych na szczeblu rejonu, kilku uczniów zostało laureatami konkursów na szczeblu województwa.
Za popularyzację etosu "Mazurka Dąbrowskiego" Zarząd Główny Stowarzyszenia Miłośników Tradycji " Mazurka Dąbrowskiego" w Warszawie przyznał szkole w dniu 19 czerwca 1992 r. Honorowy Srebrny Medal im. "Mazurka Dąbrowskiego".
W latach 1992 - 1998 szkoła współpracowała z Polskim Klubem Ekologicznym Okręg Dolnośląski we Wrocławiu. Uczniowie prowadzili badania ekologiczne w ramach realizacji programów europejskich. Do dzisiaj szkoła współpracuje z towarzystwem Ochrony Przyrody "Salamandra" w Poznaniu. Uczniowie uczestniczą w badaniach ekologicznych obozach badawczych i konkursach. W ramach edukacji ekologicznej organizowane są co roku akcje: " Sprzątanie Świata" i " Sprzątanie Margonina".
2 września 1993r. utworzono przy OHP w Próchnowie podlegające szkole Podstawowe Studium Zawodowe. Studium istniało do 31 sierpnia 2000 r. i ukończyło je 178 słuchaczy.
W latach 1993 - 1997 drużyna szkoły odnosiła znaczne sukcesy w Turnieju Piłkarskim "Piłkarska Kadra Czeka" zdobywając: trzykrotnie mistrzostwo województwa, raz mistrzostwo makroregionu, a w 1994r. w finale ogólnopolskim VI miejsce w kraju.
Troska Zarządu i Burmistrza Miasta i Gminy Margonin p. Jerzego Kado spowodowała to, że samorząd lokalny z dniem 1 stycznia 1994 r. przejął prowadzenie szkoły, o dwa lata wcześniej niż inne samorządy lokalne. Dzięki temu można było w budynku szkoły dokonać wymiany grzejników c.o., wyremontować salę gimnastyczną i podłączyć budynek do miejskiej sieci kanalizacyjnej.
W październiku 1996 r. oddana została do użytku w szkole sala gimnastyczna z szatnią dla klas I - III przy wykorzystaniu głównie na ten cel pozabudżetowych środków finansowych.

W lipcu 1997 r. zorganizowano przy wydatnej pomocy lokalnego samorządu wczasy dla dzieci niepełnosprawnych pochodzących z terenów zagrożonych powodzią - z Gliwic.
W grudniu 1998 r. oddano do użytku w szkole pierwszą w gminie internetową pracownię komputerową.
Zawsze aktywnie działał Samorząd Uczniowski, który oprócz organizacji szeregu imprez był i jest inicjatorem wielu akcji charytatywnych.
Do najnowszych tradycji szkoły zaliczyć możemy:

  • spotkanie najlepszych uczniów szkoły z władzami samorządowymi i z rodzicami w Dniu Święta Patrona Szkoły,
  • udział uczniów osiągających sukcesy w spotkaniu z Burmistrzem Miasta i Gminy Margonin w Urzędzie Miasta i Gminy na zakończenie roku szkolnego,
  • spotkanie podsumowujące działalność Samorządu Uczniowskiego za dany rok i przekazanie obowiązków nowemu samorządowi w obecności władz samorządowych, dyrekcji szkoły i rodziców,
  • prowadzenie lekcji otwartych dla rodziców.

25 czerwca 1999r. szkołę opuścili pierwsi absolwenci sześcioklasowej szkoły podstawowej.
Ostatni absolwenci klas VIII pożegnali szkołę 20 czerwca 2000 r. Po 35 latach przestała istnieć ośmioklasowa szkoła podstawowa.
W ostatnich latach uczniowie odnosili znaczące sukcesy w następujących konkursach:

  • Konkursie Wiedzy o Wielkopolsce
  • Międzynarodowym Konkursie Matematycznym "KANGUR"
  • Ogólnopolskim Konkursie Humanistycznym "OMNIBUS"
  • Ogólnopolskim Konkursie Historycznym "HISTORIA POLSKICH OKRĘTÓW PODWODNYCH do 1990 r."
  • Wojewódzkim Konkursie Przyrodniczym "DRZEWA I KRZEWY POLSKI"
  • Ogólnopolskim Młodzieżowym Konkursie "POZNAJEMY OJCOWIZNĘ".

Wielu z nich zostało laureatami tych konkursów.

Oprócz działań edukacyjnych w szkole organizowanych jest wiele konkursów i wycieczek. W poprzednim roku szkolnym odbyły się 44 konkursy i zorganizowano 23 wycieczki dla uczniów. We wszystkich poczynaniach wspiera naszą działalność i służy nam pomocą Rada Rodziców, Samorząd Miasta i Gminy Margonin, władze oświatowe i władze kościelne.
Działalność edukacyjną, opiekuńczo-wychowawczą i pozalekcyjną szkoły ukazują: wydawany od dwóch lat przez szkołę "SZKOLNY BIULETYN INFORMACYJNY" oraz informacje prezentowane na stronie internetowej szkoły.
Szkoła na trwałe wpisała się w historię miasta Margonina i uczestniczy w jego życiu. Losy wielu osób są z nią związane.
W okresie międzywojennym pracowało w niej 34 nauczycieli, a po II wojnie światowej związało z nią swoje losy zawodowe 147nauczycieli. Zatrudnionych było 52 pracowników administracji i obsługi.
Po II wojnie światowej opuściło ją 3278 absolwentów. 352 wzorowych absolwentów szkoły uhonorowano w latach 1977 - 2001 wpisem do Złotej Księgi Patrona Szkoły.
Zarys historii szkoły nie uwzględnia wszystkich osiągnięć naszych wychowanków.
Dzięki codziennej pracy pokoleń nauczycieli historia szkoły jest tak bogata.



Jak powiedział K.I.Gałczyński:
"Oto jest nasz trud codzienny,
nasze małe budowanie
trud uparty i niezmienny,
nieustannie kształtowanie.
Słońce wschodzi i zachodzi,
Drzewa kwitną, liście ronią,
My strumień rzeczywistości
kształtujemy naszą dłonią."

Opracował: Jerzy Wiśniewski

Margonin 2002 

Mikołaj Kopernik

Wśród wielu miast polskich, rozwijających się w drugiej połowie XV wieku, uwagę kupców i podróżników przyciągał Toruń. Stary, otoczony murami i basztami, zasobny gród leżał na niezbyt wysokim brzegu Wisły. Tutaj na przystani można było spotkać starszego już wiekiem kupca Mikołaja Kopernika. Był to ojciec wielkiego polskiego astronoma.

Ród Koperników wywodził się prawdopodobnie ze Śląska. Tam w XIV w. pojawiło się w dokumentach po raz pierwszy nazwisko Kopernika, oznaczające zawód związany z wydobyciem i handlem miedzią (łac. cuprum - miedź). Ojciec wielkiego Mikołaja przeniósł się z Krakowa do Torunia około 1456 roku. Osiadłszy w Toruniu ożenił się z córką zamożnego mieszczanina, Łukasza Watzenrode, Barbarą. Z małżeństwa tego urodził się w Toruniu w dniu 19 lutego 1473 r. Mikołaj Kopernik. Nowo narodzonego ochrzczono w kościele parafialnym św. Jana. Kopernik posiadał rodzeństwo: starszego brata Andrzeja oraz dwie siostry Barbarę i Katarzynę.
W lecie 1483 r. zmarł na zarazę ojciec astronoma. Na wieść o śmierci szwagra przyjechał do Torunia brat Barbary (matki), wuj małego Mikołaja Łukasz -Watzenrode. Łukasz był kanonikiem włocławskim i wszechstronnie wykształconym człowiekiem. On to pokierował dalszymi losami Mikołaja, przede wszystkim zatroszczył się o jego naukę.
Pierwsze elementarne wiadomości pobierał Kopernik w szkole miejskiej w Toruniu, mieszczącej się za kościołem Św. Jana. Tu zaczął naukę czytania, pisania, rachunków, śpiewu kościelnego, a następnie w klasach wyższych: gramatyki, retoryki, dialektyki, geografii, geometrii i prawdopodobnie nieco astronomii.
Tymczasem rosły wpływy i znaczenie Łukasza Watzenrode, który w 1488 r. jako przedstawiciel warmińskich władz kościelnych, tak zwanej kapituły, wyjechał do Rzymu. Po śmierci biskupa warmińskiego Watzenrode zmuszony został powrócić do kraju, aby objąć ten zaszczytny urząd. Wywarło to niemały wpływ na przyszłe losy Mikołaja.
Jesienią 1491 r. Mikołaj wraz z bratem Andrzejem znalazł się w Krakowie i rozpoczął studia na Wydziale Sztuk Akademii Krakowskiej. W uniwersytetach średniowiecznych, obok wydziału filozoficznego, istniały trzy zasadnicze kierunki: teologiczny, medyczny i prawny. Najwybitniejszym astronomem polskim w czasach, gdy Kopernik rozpoczynał studia w Krakowie, był Wojciech z Brudzewa Rodem z Wielkopolski, który od 1483 r. jako profesor Uniwersytetu Krakowskiego wykłada m.in. matematykę i teorię obrotu planet. Dla rozbudzenia umysłu Kopernika ogromne znaczenie miało nie tylko to, że swoje zainteresowania skierował w stronę wszechświata, lecz przede wszystkim atmosfera dyskusji i naukowych poszukiwań, w której się znalazł. W Krakowie czas spędził na słuchaniu wykładów geometrii, trygonometrii, geografii matematycznej, astronomii sferycznej, arytmetyki i perspektyw, poznał geometrię Euklidesa.
Po czterech latach studiów Łukasz Watzenrode wzywa w 1495 r. obu braci na Warmię. W planach biskupa leżało wprowadzenie siostrzeńców do kapituły warmińskiej na stanowiska kanoników. W związku z tym w październiku 1495 r. Mikołaj znalazł się we Fromborku, gdzie został w kapitule następcą kanonika Jana Zanau. W 1496 roku Mikołaj przyjmuje w kanonii warmińskiej niższe święcenia kapłańskie. Jednak wuj, chcąc powiększyć szanse życiowe swych siostrzeńców, postanowił latem 1496 r. wysłać ich do Włoch, by tam na uniwersytecie w Bolonii studiowali prawo kanoniczne, mające przysposobić ich do administrowania dobrami kościelnymi. Studiów jurystycznych Mikołaj nie kończy prawdopodobnie dlatego, że pochłaniało go to, co niosło ze sobą Odrodzenie tak w sensie intelektualnym jak i obyczajowym.
W Bolonii prowadzi obserwacje nieba pod kierunkiem sławnego włoskiego astronoma Dominico Maria di Novara rodem z Ferrary, przy którym umacnia swoje zainteresowanie gwiazdami i tajemnicami wszechświata. Wspólnie wykonują obserwacje astronomiczne, z których do historii przeszła jedna, przeprowadzona w dniu 6 marca 1497 r. Obserwacja ta wykazała niezgodnośc zjawisk niebieskich z powszechnie wówczas przyjętą teorią astronomiczną, wywodzącą się ze starożytności, a opracowaną przez greckiego matematyka, astronoma i geografa Ptolemeusza. Kopernik zachował do końca życia wdzięczną pamięć o bolońskim uczonym. Studiuje tam także grekę.
W październiku 1497 r. otrzymuje kanonię we Fromborku i aby odbyć praktykę prawa kościelnego przed przystąpieniem do pełnienia swoich obowiązków, wyjeżdża do Rzymu (1500 r.). Po pobycie w wiecznym mieście, wiosną 1501 roku, Kopernik wraca na Warmię, ale nie mając ukończonych studiów prawniczych, myśli o powrocie do Włoch. Zamysł swój realizuje jeszcze tego samego roku jesienią, wyjeżdżając do Padwy. Tym razem jednak bracia rozdzielają się: Mikołaj podążył do Padwy, Andrzej zaś do Rzymu. Dwuletni pobyt zaowocował odbyciem studiów medycznych, a następnie na uniwersytecie w Ferrarze dnia 31 maja 1503 r. złożeniem egzaminu doktorskiego z prawa kanonicznego.
Jesienią 1503 r. trzydziestoletni Mikołaj Kopernik wraca do ojczyzny jako wszechstronnie wykształcony człowiek matematyk i prawnik, lekarz i astronom. Jednak w głębi duszy jest przede wszystkim humanistą, dążącym do odkrycia nowych, nie znanych dotychczas ludzkości, horyzontów. Wróciwszy na Warmię zostaje wciągnięty w wir spraw administracyjnych i politycznych. W latach 1503-1512 mieszkając w Lidzbarku - siedzibie biskupa warmińskiego - bierze udział w niezliczonych naradach i sejmikach, które miały zażegnać konflikty z zakonem krzyżackim, tłumaczy z greckiego i łaciny oraz prowadzi obserwacje nieba. Przygotowuje i rozpowszechnia wśród bliskich i znajomych główne tezy swojej teorii w pracy "Kalendarzyk o hipotezach ruchów niebieskich"stwierdzając: "(...) środek Ziemi nie jest środkiem świata, ale jedynie środkiem ciężkości oraz środkiem drogi Księżyca. (...) Wszystkie ruchy planet dają się wytłumaczyć obiegiem wokół Słońca. (...) Słońce jest nieruchome względem gwiazd stałych."
Po śmierci Łukasza Watzenrode (1512 r.) Mikołaj Kopernik przenosi się do Olsztyna, gdzie skupia w swoich rękach pełnię władzy: jako sędzia przyjmuje odwołania sądów ławniczych, zarządza dobrami kapitulnymi, osądza chłopów i nadaje im ziemię oraz ściąga z nich czynsze i podatki, ponadto leczy okoliczną ludność i mieszkańców zamku. W latach dwudziestych przenosi się na stałe do Fromborka. Mieszka w jednej z wież obronnych katedry, gdzie urządza pracownię. Wydaje dzieło ekonomiczne "Rozprawa o monecie", w którym sformułował znane potem w ekonomii prawo Greshama.
W roku 1537 po śmierci biskupa Ferbera, kapituła warmińska wśród czterech kandydatów na to stanowisko wysunęła między innymi kandydaturę Kopernika. Jednakże król, do którego należała decyzja w tej sprawie, wybrał na biskupa warmińskiego Jana Dantyszka. Była to jednak mimo wszystko propozycja najwyższej rangi jaką Kopernik w swoim życiu otrzymał.
Kopernik przebywa nadal we Fromborku, zajmuje się astronomią i pracuje nad swym wiekopomnym dziełem o wszechświecie. Przy obserwacji planet posługuje się głównie trzema instrumentami: kwadrantem słonecznym służącym do obliczenia szerokości geograficznej miejsca obserwacji, sferą armilarną (tzw. astrolabium) do wyznaczania kątów współrzędnych planety oraz triquetrum (narzędzie paralaktyczne) do obserwacji księżyca. Swą nową teorię podaje w zarysie w tzw. "Komentarzyku", który w odręcznych odpisach krąży po całej Europie.
Jednak głównym i najważniejszym jego dziełem jest "De revolutionibus orbium coelestium", które rozpoczął Kopernik około 1515 roku i właściwie do końca życia ciągle wnosił do niego poprawki. W maju 1539 roku przybywa do Fromborka młody niemiecki matematyk, entuzjasta idei heliocentrycznej Jerzy Joahim von Lauchen zwany Retykiem, który znacznie przyczynił się do wydania drukiem wielkiego dzieła Mikołaja Kopernika. W roku 1540 Retyk wydaje rozprawę pt. "Narratio prima" czyli "Opowiadanie pierwsze", w której obwieszcza światu odkrycia Kopernika. Po długich namowach przekonuje on astronoma do wydania drukiem dzieła "O obrotach". W 1541 r. Retyk opuszcza Frombork wioząc do Norymbergii wielkie dzieło Kopernika. Ukazuje się ono drukiem w 1542 roku w Norymbergii, w drukarni Jana Petreiusa pod tytułem "De revolutionibus orbium coelestium libri VI", a dedykowane zostaje papieżowi Pawłowi III. Dzieło to składało się z sześciu ksiąg i 203 kart, a pierwszy nakład wynosił około tysiąca egzemplarzy.
Tymczasem Kopernik ciężko zachorował. Drukowany egzemplarz wiekopomnego dzieła ujrzał autor na łożu śmierci i nie był na tyle przytomny by móc je przejrzeć.
Umiera 24 maja 1543 roku. Zostaje pochowany w podziemiach katedry fromborskiej, w pobliżu ołtarza należącego do jego kanonii.

Zródła:

  • St. Szostakowski; O Mikołaju Koperniku; WSiP Warszawa 1987 r.
  • Internet.

Imię Kopernika noszą:

  • jeden z najokazalszych kraterów (107km średnicy) na widocznej stronie Księżyca,
  • duży krater (292km średnicy) na Marsie,
  • planetoida 1322 Coppernicus (w nazwie tej planetoidy Kopernik pisze się przez dwa "p", zgodnie z niemiecką pisownią nazwiska),
  • satelita amerykański OAO-3 Copernicus (wystrzelony w 1972 r.),
  • satelita radziecko-polski Kopernik 500 (Interkosmos 9; wystrzelony w 1973 r.).

Szkoła Podstawowa w Margoninie otrzymała imię Mikołaja Kopernika 1 maja 1974 roku. Uroczystość nadania imienia odbyła się 19 maja 1974r.

Dyrekcja szkoły
Dyrektor Szkoły Podstawowej w Margoninie
mgr Alicja Michalska- Nowak
Wicedyrektor do spraw dydaktycznych
mgr Jolanta Rajek